DEHB nörobiyolojik temeli olan bir olgudur. Çevresel yahut mizacla ilgili değil doğrudan beynin nöral yapılanma ve ağlarıyla ilgili olduğundan ilk müdahalenin buraya yapılması gerekmektedir ve bu müdahale de ancak psikotrop (ilaç) ile mümkündür. En yaygın kullanılan ilaçlar arasında stimulan da denen metilfenidat ve atomoksetin grubu yer alır.
DEHB tanısı aldıysanız tedavi protokolü için psikiyatristinizle görüşmeniz faydalı olacaktır. İlaçlı tedavi, psikoterapi veya ikisinin bileşimi şeklinde bir müdahaleyi tercih etmenin sizin belirtileriniz açısından artılarını ve eksilerini birlikte değerlendirebilirsiniz.
Peki Ya Terapi?
DEHB'in tedavisinde ilacı tamamlayıcı ve yaşam kalitesini artırıcı terapötik desteğe de ihtiyaç duyulmaktadır. Çünkü DEHB nedeniyle eğitim ve iş hayatında düşük performans ve işten çıkarılma gibi olumsuzluklar yaşamaları hastaların öz saygılarını düşürmekte, benlik algılarını olumsuz etkilemekte ve işlevsellik kaybına neden olmaktadır. Kısacası ilaçlar nöropsikolojik eksiklikleri giderirken hastaların günlük hayatlarını saran psikososyal problemleri hedef alamamaktadır.
Toplumda görülme sıklığına ve sebep olduğu işlevsellik kaybına rağmen erişkin DEHB için standardize edilmiş bir terapi modeli bulmak oldukça güçtür. Çocuklar için yapılandırılmış ve etkinliği gösterilmiş ilk terapötik müdahale bilişsel davranışçı terapidir (BDT).
DEHB'li yetişkinler için ise ilk kontrol gruplu terapötik müdahaleyi Hesslinger vd. (2002) yayınladı ve müdahale yöntemi olarak bir üçüncü dalga bilişsel yaklaşım olan diyalektik davranış terapisi (DDT) grup beceri eğitimini tercih etti. Elde ettikleri bulgular ilaç+DDT beceri eğitiminin hastaların iyi oluşlarını artırmada daha etkili olduğu gösterdi. Daha sonra DDT beceri eğitimi birkaç çalışmada daha denenmiş ve DEHB hastalarında ümit verici sonuçlar elde edildi. Dolayısıyla DDT grup beceri eğitimi DEHB’li yetişkinler denenmiş ve faydası gösterilmiş bir psikolojik müdahaledir.
İlaçla birlikte başka ne yapabilirim?
Kullandığınız ilaç dürtülerinizi kontrol edip dikkatinizi toparlayabilmenizi sağlamış olabilir. Ancak duygular, hayal kırıklığını tolere edememe, farklı alanlardaki başarısız deneyimleri, ilişkilerinizdeki ve iş yerinizdeki problemleri yönetememe, stresle baş ederken herkesten daha çok zorlandığınız hissi, sürekli bir kaygı veya kaybettikleriniz yüzünden duyduğunuz üzüntü, akranlarınızdan az kazanmanız, kazandığınızı elinizde tutamamanız, günlük rutininizde hep başkalarının yardımına ihtiyaç duymanız, kolayca kızıp gücenmeniz vb uzayıp giden sıkıntılarınıza yardımcı olmayabilir.
Bu durumda diyalektik davranış terapisi (DDT) beceri eğitimi alarak sizinle benzer tecrübeler yaşayan başka yetişkinlerle bir araya gelmek anlaşılmış hissetmenize ve kendinizi kabul etmenize yardımcı olabilir. Böylece değişim için bir imkân bulabilirsiniz. Bol bol alıştırma yaparak yeni becerileri hayatınıza geçirebilirsiniz. Bu sırada her adımda size yardımcı olan, yol gösteren terapistleriniz yanınızda bulunur.
